ÜÇ FAZ AC SENKRON MOTORLAR
Senkron motorların çalışma prensibi asenkron(indüksiyon) motorlarından farklıdır.
Asenkron motorlarda stator’e alternatif akımın uygulanması ile döner bir manyetik alan oluşmakta bu manyetik alan rotordaki iletken çubukları indükleyerek ikinci bir manyetik alanın oluşmasına sebep olmakta ve bu iki manyetik alanın etkisi ile rotor döner manyetik alanla aynı yönde dönmekte idi.Fakat asenkron motorların çalışma prensiplerini anlatırken belirttiğimiz gibi rotorun devir sayısı daima döner alanın devir sayısından küçük olmak zorunda idi.
Senkron motorların çalışma prensibi ise rotorun devir sayısı ile döner manyetik alanın devir sayısının birbiri ile senkronize olması temeline dayanır.
Bu senkronizasyon şu şekilde sağlanır:
Senkron motorlarda da asenkron motorlarda olduğu gibi stator’e 3 fazlı alternatif akım uygulanarak döner manyetik alan oluşturulur fakat asenkron motorlardan farklı olarak bu kez rotordaki kutuplara doğru akım uygulanır.Doğru akım yön değiştiren bir akım olmadığından kutuplar çalışma süresince özelliklerini aynen korurlar.N kutbu olan daima N kutbu S kutbu olanda daima S kutbu olarak kalır.Stator’e uygulanan 3 fazlı akım bu sargılarda bir döner alan oluşturur ancak statörün döner alan kutupları ile rotorun sabit kutupları rotorun ataletinden dolayı kilitlenemez ve bu sebeple motor dönmez.
Rotor ve statör kutupları birbirleri ile zıt kutuplar karşılıklı geldiklerinde birbirlerini iterler aynı kutuplar karşılıklı geldiklerinde ise birbirlerini çekerler.Bu itme çekme sonucu rotor başlangıç pozisyonu ne ise o durumda kalır.Başlangıç anında duran bir motor hep durur dönen bir rotor ise hep döner.Bu sebeple rotora dışarıdan yardımcı bir kuvvetle hareket verildiği anda rotorun dc gerilim verilen kutupları ile ac gerilim verilen statorun oluşturduğu kutuplar birbiri ile kilitlenir ve senkronize bir dönme işlemi başlar.
Sonuç olarak senkronize motorlarda asenkron motorlarda meydana gelen rotor devri ve döner manyetik alan arasındaki kayma olmaz.Senkron motorları harekete geçirmenin farklı yöntemleri vardır.
Örneğin senkron motor önce asenkron motor olarak çalıştırılıp daha sonra rotor kutuplarına dc gerilim uygulandığında rotor kutupları ile döner alan kutupları birbiri ile kilitlenerek senkronize çalışmaya başlar
Kullanılabilecek diğer bazı yöntemleri de şöyle sıralayabiliriz:
Yardımcı bir döndürme makinesı ile senkronize çalışmayı başlatmak
Şebeke ile senkronize ederek çalışmayı başlatmak
Uyartım dinamosu ile çalışmayı başlatmak…
Senkron motorların çalışma prensibi asenkron(indüksiyon) motorlarından farklıdır.
Asenkron motorlarda stator’e alternatif akımın uygulanması ile döner bir manyetik alan oluşmakta bu manyetik alan rotordaki iletken çubukları indükleyerek ikinci bir manyetik alanın oluşmasına sebep olmakta ve bu iki manyetik alanın etkisi ile rotor döner manyetik alanla aynı yönde dönmekte idi.Fakat asenkron motorların çalışma prensiplerini anlatırken belirttiğimiz gibi rotorun devir sayısı daima döner alanın devir sayısından küçük olmak zorunda idi.
Senkron motorların çalışma prensibi ise rotorun devir sayısı ile döner manyetik alanın devir sayısının birbiri ile senkronize olması temeline dayanır.
Bu senkronizasyon şu şekilde sağlanır:
Senkron motorlarda da asenkron motorlarda olduğu gibi stator’e 3 fazlı alternatif akım uygulanarak döner manyetik alan oluşturulur fakat asenkron motorlardan farklı olarak bu kez rotordaki kutuplara doğru akım uygulanır.Doğru akım yön değiştiren bir akım olmadığından kutuplar çalışma süresince özelliklerini aynen korurlar.N kutbu olan daima N kutbu S kutbu olanda daima S kutbu olarak kalır.Stator’e uygulanan 3 fazlı akım bu sargılarda bir döner alan oluşturur ancak statörün döner alan kutupları ile rotorun sabit kutupları rotorun ataletinden dolayı kilitlenemez ve bu sebeple motor dönmez.
Rotor ve statör kutupları birbirleri ile zıt kutuplar karşılıklı geldiklerinde birbirlerini iterler aynı kutuplar karşılıklı geldiklerinde ise birbirlerini çekerler.Bu itme çekme sonucu rotor başlangıç pozisyonu ne ise o durumda kalır.Başlangıç anında duran bir motor hep durur dönen bir rotor ise hep döner.Bu sebeple rotora dışarıdan yardımcı bir kuvvetle hareket verildiği anda rotorun dc gerilim verilen kutupları ile ac gerilim verilen statorun oluşturduğu kutuplar birbiri ile kilitlenir ve senkronize bir dönme işlemi başlar.
Sonuç olarak senkronize motorlarda asenkron motorlarda meydana gelen rotor devri ve döner manyetik alan arasındaki kayma olmaz.Senkron motorları harekete geçirmenin farklı yöntemleri vardır.
Örneğin senkron motor önce asenkron motor olarak çalıştırılıp daha sonra rotor kutuplarına dc gerilim uygulandığında rotor kutupları ile döner alan kutupları birbiri ile kilitlenerek senkronize çalışmaya başlar
Kullanılabilecek diğer bazı yöntemleri de şöyle sıralayabiliriz:
Yardımcı bir döndürme makinesı ile senkronize çalışmayı başlatmak
Şebeke ile senkronize ederek çalışmayı başlatmak
Uyartım dinamosu ile çalışmayı başlatmak…
